Option ETFs and TAX

Option ETFs สามารถมอบผลตอบแทนที่น่าสนใจและช่วยบริหารความเสี่ยงได้ แต่มีอีกแง่มุมหนึ่งที่นักลงทุน ห้ามมองข้ามเด็ดขาด นั่นคือ “ภาษี” การจัดการภาษีของ Option ETFs นั้นมักจะ ซับซ้อนกว่า กองทุน ETF ทั่วไปอย่างมาก และความเข้าใจผิดในเรื่องนี้อาจส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อ “ผลตอบแทนสุทธิ” ที่คุณจะได้รับจริงๆ

การจ่ายผลตอบแทน: ไม่ใช่แค่ “เงินปันผล”

สิ่งที่นักลงทุนได้รับจาก Option ETFs (ที่เรียกว่า Distributions) อาจไม่ได้มาจาก “เงินปันผล” หรือ “กำไร” เพียงอย่างเดียว แต่มักจะมาจากแหล่งที่หลากหลาย และถูกจัดประเภททางภาษีแตกต่างกัน:

• แหล่งที่มา:
  • ค่า Premium จาก Option: รายได้หลักจากการขาย Call หรือ Put
  • เงินปันผล: หาก ETF ถือหุ้นอ้างอิงโดยตรง
  • กำไรส่วนทุน (Capital Gains): จากการซื้อขายหุ้นหรือ Option ภายในกองทุน
• ประเภทการจ่าย (ที่มักพบ):
  • รายได้/กำไรระยะสั้น: มักมาจาก Premium ของ Option ระยะสั้น อาจถูกหักภาษีในอัตราที่สูงกว่า
  • กำไรระยะยาว: หากกองทุนถือครองสินทรัพย์นานกว่ากำหนด (มักจะให้ประโยชน์ทางภาษีมากกว่า)
  • เงินปันผล: อาจมีอัตราภาษีเฉพาะ (ขึ้นอยู่กับกฎหมาย)
  • การคืนทุน (Return of Capital - ROC): นี่คือส่วนที่สำคัญและซับซ้อนที่สุด!

เจาะลึก Return of Capital (ROC): เงินคืนที่ไม่ใช่กำไร!

ในบรรดาองค์ประกอบของการจ่ายผลตอบแทน (Distribution) จาก Option ETFs, Return of Capital (ROC) คือส่วนที่สร้างความสับสนและอาจนำไปสู่ความเข้าใจผิดได้มากที่สุด นักลงทุนจำนวนมากมักมองว่าการจ่ายผลตอบแทนสูงๆ คือสัญญาณที่ดี แต่หากส่วนใหญ่ของเงินนั้นคือ ROC มันอาจเป็น สัญญาณเตือน ที่คุณต้องให้ความสนใจเป็นพิเศษ

ทำไมกองทุนถึงจ่าย ROC?

การที่กองทุนเลือกจ่ายผลตอบแทนในรูปแบบ ROC มีสาเหตุหลักๆ ดังนี้:

1. เพื่อสร้าง Yield ที่สูงและสม่ำเสมอ (Yield Enhancement & Smoothing): นี่คือเหตุผลที่พบบ่อยที่สุด! นักลงทุนมักถูกดึงดูดด้วย Yield สูงๆ แต่รายได้จริงจากกลยุทธ์ Option (ค่า Premium) หรือเงินปันผลอาจผันผวนและไม่แน่นอนในแต่ละเดือน/ไตรมาส กองทุนจึงอาจ “เติม” ส่วนที่ขาดหายไป ด้วยการจ่าย ROC เพื่อให้ตัวเลข Distribution Yield ดูสูงและคงที่ตามที่เคยประกาศหรือทำการตลาดไว้
2. ธรรมชาติของกลยุทธ์: โดยเฉพาะ Covered Call ETFs ที่จำกัด Upside ในช่วงตลาดขาขึ้นแรงๆ กองทุนอาจไม่มีกำไรส่วนทุน (Capital Gain) มากพอที่จะจ่ายเป็นผลตอบแทน จึงต้องจ่ายเป็น ROC แทน
3. โครงสร้างและการบัญชี: ในบางกรณี โครงสร้างทางกฎหมายหรือวิธีการบันทึกบัญชีของกองทุน อาจทำให้การจ่ายเงินบางส่วนถูกจัดประเภทเป็น ROC โดยอัตโนมัติ
4. “ประโยชน์” ทางภาษี (ที่อาจเป็นภาพลวงตา): เนื่องจาก ROC ยังไม่ถูกเก็บภาษีทันที ณ ตอนที่ได้รับ มันจึงดูน่าสนใจกว่าการรับเงินปันผลหรือกำไรระยะสั้นที่ต้องเสียภาษีทันที แต่ดังที่เราจะเห็นต่อไป นี่เป็นเพียง การเลื่อนภาระภาษี ออกไปเท่านั้น

ผลกระทบ “จริง” ของ ROC ต่อเงินลงทุนและภาษีของคุณ

การรับ ROC มีผลกระทบสำคัญที่คุณ ต้อง เข้าใจ:

ก. การลดฐานทุน (Lowers Cost Basis):

• สำคัญที่สุด! ทุกบาททุกสตางค์ที่คุณได้รับเป็น ROC จะต้องถูกนำไปหักออกจาก “ต้นทุน” (Cost Basis) เดิมที่คุณใช้ซื้อ ETF นั้น
• Cost Basis คือ ราคาเฉลี่ยต่อหน่วยที่คุณจ่ายไปตอนซื้อ ETF (รวมค่าคอมมิชชั่น)
• การลด Cost Basis หมายความว่า ต้นทุนทางบัญชีของคุณสำหรับ ETF นั้นๆ จะ ต่ำลงเรื่อยๆ ทุกครั้งที่ได้รับ ROC
• ตัวอย่างที่ชัดเจนขึ้น:
  • คุณซื้อ ETF X 100 หน่วย ราคา 100 บาท (ต้นทุน 10,000 บาท, Cost Basis = 100)
  • ปีที่ 1: จ่าย 8 บาท (Income 3, ROC 5) → Cost Basis ใหม่ = 100 - 5 = 95 บาท
  • ปีที่ 2: จ่าย 8 บาท (Income 3, ROC 5) → Cost Basis ใหม่ = 95 - 5 = 90 บาท
  • จะเห็นว่า ต้นทุนของคุณลดลงทุกปี แม้ราคาตลาดอาจไม่เปลี่ยนแปลง

ข. การเลื่อนภาษี… สู่ภาระที่อาจหนักกว่าเดิม!

• การที่ Cost Basis ลดลง หมายความว่า “กำไรส่วนทุนทางบัญชี” ของคุณจะ เพิ่มขึ้น
• เมื่อคุณตัดสินใจ ขาย ETF ในอนาคต คุณจะต้องคำนวณกำไรโดยใช้ Cost Basis ที่ “ลดลงแล้ว” นี้ ซึ่งจะทำให้คุณต้องเสียภาษีกำไรส่วนทุน (Capital Gain Tax) ในจำนวนที่มากขึ้น
• ตัวอย่าง (ต่อ):
  • หลังจากถือ 2 ปี คุณขาย ETF X ที่ราคา 105 บาท
  • กำไรที่คุณต้องเสียภาษี = 105 - 90 = 15 บาทต่อหน่วย
  • (ไม่ใช่ 105 - 100 = 5 บาท อย่างที่คุณอาจเข้าใจในตอนแรก)
• คุณจะเห็นว่า ROC ไม่ได้ทำให้ภาษีหายไป มันแค่ “เลื่อนเวลา” ที่จะจ่ายออกไป และอาจทำให้คุณต้อง เสียภาษีในจำนวนที่ มากขึ้น ในอนาคต

ค. เมื่อฐานทุนเป็นศูนย์ (When Cost Basis Reaches Zero):

• หากคุณถือ ETF นานมากจนได้รับ ROC คืนมาเท่ากับต้นทุนเดิม (Cost Basis = 0) ROC ใดๆ ที่ได้รับหลังจากนั้น จะถูกนับเป็น Capital Gain และต้องเสียภาษีทันที ในปีที่ได้รับ

ROC: สัญญาณเตือน “Yield Trap” และ “NAV Erosion”

• Yield Trap: การที่ ETF โชว์ Distribution Yield สูงๆ แต่ส่วนใหญ่มาจาก ROC เป็นสัญญาณเตือนว่า Yield นั้น ไม่ยั่งยืน และ ไม่ได้สะท้อนผลการดำเนินงานที่แท้จริง คุณอาจกำลังได้รับเงินต้นคืน โดยที่มูลค่าการลงทุน (NAV) กำลังลดลง
• NAV Erosion: หากกองทุนจ่าย ROC อย่างต่อเนื่อง หมายความว่ามันกำลังจ่ายเงินออกไปมากกว่าที่หามาได้ ซึ่งจะนำไปสู่การ ลดลงของมูลค่าสินทรัพย์สุทธิ (NAV) ของกองทุนในระยะยาว การลงทุนของคุณอาจเล็กลงเรื่อยๆ แม้จะได้รับเงินสดคืนมาก็ตาม

จะรู้ได้อย่างไรว่า ETF จ่าย ROC?

• เอกสารแจ้งรายละเอียดการจ่ายผลตอบแทน: โดยปกติ โบรกเกอร์หรือบริษัทหลักทรัพย์จัดการกองทุน (บลจ.) จะส่งเอกสารที่ระบุประเภทของการจ่ายผลตอบแทนมาให้หลังมีการจ่ายเงิน
• เว็บไซต์ของผู้ออก ETF: มักจะมีข้อมูลรายละเอียดการจ่ายผลตอบแทนย้อนหลัง พร้อมการจำแนกประเภท
• Fund Fact Sheet / รายงานประจำปี: อาจมีข้อมูลนโยบายหรือประวัติการจ่าย ROC
• เอกสารยื่นภาษี: ในตอนสิ้นปี เอกสารสรุปเพื่อยื่นภาษีควรจะจำแนกประเภทรายได้ต่างๆ ให้ชัดเจน

ภาษี ณ ที่จ่าย และการยื่นภาษี

การจ่ายผลตอบแทนจาก ETF ที่จดทะเบียนในไทย มักจะถูกหักภาษี ณ ที่จ่าย (เช่น 10% สำหรับเงินปันผล/กำไรบางประเภท) แต่นักลงทุนยังคงมีหน้าที่ต้องนำรายได้เหล่านี้ (รวมถึงการพิจารณาผลกระทบจาก ROC ต่อต้นทุน) ไปรวมคำนวณและยื่นภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาประจำปีตามหลักเกณฑ์ของกรมสรรพากร

ETFs ต่างประเทศ (Offshore ETFs)

หากคุณลงทุนใน Option ETFs ที่จดทะเบียนในต่างประเทศ (เช่น สหรัฐอเมริกา) ความซับซ้อนทางภาษีจะเพิ่มขึ้นไปอีก:

• อาจมีการหักภาษี ณ ที่จ่ายของประเทศต้นทาง (เช่น 30% WHT ของสหรัฐฯ สำหรับบางกรณี)
• ต้องนำรายได้จากต่างประเทศมายื่นภาษีในประเทศไทยตามเงื่อนไข (เช่น นำเงินกลับเข้ามาในปีภาษีเดียวกัน)
• ต้องพิจารณาเรื่องสนธิสัญญาภาษีซ้อน (ถ้ามี)

สรุป